Giới khoa học tranh cãi về bạch tuộc tiên tri

Một số chuyên gia sinh vật biển cho rằng con bạch
tuộc Paul có thể đã được huấn luyện để quen với cờ Đức; nhưng
những người khác khẳng định nó mù màu.

Thầy Paul đã phán Tây Ban Nha vô địch World Cup 2010. Ảnh: AFP.

Một số nhà sinh vật biển và chuyên gia cho
rằng nhiều khả năng Paul không có tài tiên tri nào hết, chỉ là
chú ấy đã được học để nhận diện lá cờ Đức.

Con bạch tuộc Paul 2 tuổi sinh ra ở Anh và hiện
sống trong một viện hải dương học miền tây nước Đức. Paul trở
thành ngôi sao toàn cầu sau khi đoán đúng toàn bộ 6 trận có đội
tuyển Đức tham gia.

"Nó có một khả năng mà bất cứ tay cá cược
nào cũng mơ ước", Tony LaCasse, phát ngôn viên của Viện hải
dương New England, Mỹ, nói. "Paul liên tục dự đoán đúng đáng
kinh ngạc, nhưng tôi nghi ngờ khả năng ngoại cảm của nó".

Trong mỗi lần dự đoán, hai hộp nhựa chứa thức
ăn của bạch tuộc - con trai - và dán quốc kỳ hai nước được thả
vào bể kính của bạch tuộc. Paul chọn thức ăn ở hộp đựng cờ
nước nào trước thì nước đó thắng.

Mike Henley, nhân viên giữ thú ở công viên quốc
gia Smithsonian, Mỹ, cho biết bạch tuộc nằm trong số những sinh
vật biển thông minh nhất thế giới. Chúng là những sinh vật ham
học hỏi và là những tay săn mồi bản năng. Bạch tuộc nhanh
chóng tìm cách chộp thức ăn trong tự nhiên để nuôi sống bản
thân.

Tuy nhiên, theo Henley thì khi bị nuôi nhốt như
Paul bây giờ, những con bạch tuộc thường phải được huấn luyện
để chấp nhận thức ăn chuẩn bị sẵn.

Các nhà sinh vật biển ở viện hải dương New
England thường dùng các loại hộp với chốt, nắp và cách sắp
xếp khác nhau với những con bạch tuộc để xem chúng có thể
lấy được thức ăn hay không. Họ cho rằng khả năng chộp các đồ
vật nhanh chóng giải thích vì sao Paul tỏ ra khá kiên định khi
chọn đội thắng.

Nhà tiên tri 8 chân chọn Đức thắng hầu hết các
trận ở vòng bảng, trừ trận với Serbia. Trận bán kết, nó
chọn cờ Tây Ban Nha. Mới đây, Paul lại dự đoán tiếp đội bóng
xứ bò tót thắng trận chung kết.

"Nhìn vào chuỗi dự đoán của Paul thì có vẻ
như đây là một việc đã được học từ trước", tiến sĩ Jean Boal,
giáo sư sinh vật biển tại đại học Millersville bang Pennsylvania,
Mỹ, nói.

Boal đã làm việc với các loài thân mềm trong
hơn 20 năm. Bà tin rằng những dự đoán đầu tiên của Paul có thể
chỉ do may mắn và việc chú liên tục chọn cờ Đức từ giải Euro
2008 là vì loài sinh vật này được học để làm vậy.

"Đó là một dạng tiếp thu nhận thức đơn giản", Boal nói.

Những con bạch tuộc có thể nhận diện các
hình dạng và hoa văn và chúng bị hút về phía đó. "Bạch tuộc
rất chăm chú học hỏi. Chúng ta có thể huấn luyện chúng, đôi
khi theo một cách không chủ ý", Boal cho biết.

Vậy giải thích thế nào về những lần bạch tuộc không chọn cờ Đức? Boal cho rằng trong quá trình học hỏi thì vẫn có đôi lần chúng vẫn chọn những cái không quen thuộc.

Liệu có phải Paul bị thu hút với màu đỏ và
vàng trong quốc kỳ của Đức và Tây Ban Nha? Các chuyên gia khẳng
định điều này không đúng. Bạch tuộc có tầm nhìn rất tốt
nhưng chúng lại bị mù màu.

"Chúng không có khái niệm về màu sắc, mặc dù
có thể phân biệt các sắc thái khác nhau của màu xám", Richard
Learner, người quản lý các loài cá ở viện hải dương học quốc
gia ở Baltimore, bang Maryland, Mỹ, nói.

"Tóm lại là bạn có thể tính tới yếu tố
khoảng cách và việc được huấn luyện để giải thích bí mật
của khả năng tiên đoán thiên tài của Paul".

Dù vậy, Henley, một người giữ thú ở vườn thú
Smithsonian, cho rằng các fan bóng đá sẽ phải đợi đến hôm 11/7
để Paul chứng minh cho cả thế giới tài tiên tri của nó.

"Việc chứng kiến liệu sắp tới Paul có đoán
trúng không sẽ rất thú vị", Henley nói. "Cho đến giờ chú ấy
đều may mắn. Chúng ta nên mang nó đến Las Vegas".